ترس از دست دادن اراده و اختیار، موجب دفاع در مقابل هیپنوز میشود.
باید به خاطر داشت که بیمار مایل به معالجه شدن است و آگاهانه می‌خواهد که هیپنوتیزمشود. در نتیجه برای قبول تلقین نهایت کوشش و همکاری را می‌نماید. دفاع‌ها همان‌طور که گفته شد ناخودآگاه انجام می‌شوند و در اثر تهدید به از دست دادن کنترل و اختیار و اراده «خودآگاه» به وجود می‌آیند، حتی هنگامی که دفاع‌ها کاملاً سطحی و ظاهری جلوه می‌کنند. بیمار خودش ناگاه است که رفتار وی در جهت جلوگیری از شروع هیپنوز سوق داده میشود.
دفاع‌ها ناخودآگاه علیه هیپنوز در هر دو روش چه در روش «آمرانه» و چه در روش «غیرآمرانه» واضح‌تر مشاهده می‌گردند. علتش این است که در روش «غیرآمرانه» هیپنوتیزم کردن آزادی عمل بیشتری به بیمار داده میشود، و در ضمن هیپنوتیزم به سهولت تشخیص داده میشود که حرکات و جنبش‌های مختلف سوژه به صورت عمدی و ارادی انجام می‌گیرد. در طبابت کلینیکی حتی آن عده از بیمارانی که به سهولت هیپنوتیزم می‌شوند، همیشه دفاع‌های مختلفی از خود در مقابل هیپنوز نشان می‌دهند و آن عده دیگر که با سختی هیپنوتیزم می‌شوند به طریق اولی دفاع‌های مختلف و زیادی از خود نشان می‌دهند. در زیر تعدادی از دفاع‌های بیماران را در مقابل هیپنوز بیان می‌کنیم.
۱-دفاع به شکل بیقراری و ناآرامی
اشکال و انواع مختلف بیقراری و ناآرامی معمولی ترین دفاع‌های ناخودآگاه در مقابلهیپنوتیزم هستند. هنگامی که به بیمار تلقین میشود که خود را شل و رلکس کند این قبیل دفاع‌های بیقراری و بی‌تابی دیده می‌شوند.
«ناخودآگاهی» دستگاه «خودآگاهی» را تهدید می‌کند که تو کنترل، اراده و اختیار خود را در حال هیپنوز از دست خواهی داد، در نتیجه اضطراب به وجود می‌آید و اضطراب درونی معمولاً به شکل بیقراری و ناآرامی در حرکات و رفتار بیمار نمایان میشود. این بیقراری به شکل‌های مختلف ظاهر میشود. سوژه آرام و راحت نیست، روی صندلی یا تخت مرتب میلولد و می‌جنبد. بیمار داغ میشود و می‌خواهد پتو را کنار بزند. یا برعکس احساس سرما می‌کند و می‌خواهد پتوی دیگری رویش کشیده شود، یا می‌گوید بالش بلند است و پیوسته آن را تغییر می‌دهد دکمه‌های لباسش را باز می‌کند ولی بلافاصله آنها را می‌بندد. این بیقراری و فعالیت ناشی از بی‌تابی هرچه باشد مانع استراحت بیمار شده و در نتیجه مانع اثر تلقیناتی میشود که او از درون از آنها می‌ترسد.
پاره‌ای اوقات دفاع‌های بیمار ملایم و کمتر پیدا است و فقط از حرکت انگشتان دست و یا حرکت آرام پاها می‌توان متوجه دفاع‌های ناخودآگاه بیمار شد.
اگر دفاع به طور خیلی ضعیف ایجاد شود وتوسعه پیدا کند، می‌توان مستقیماً با آن مواجه شد، به این ترتیب که به تلقینات سستی و آرامش ادامه داده میشود در نتیجه بیقراری به تدریج خفیف میشود و بیمار به خواب هیپنوز می‌رود.
از طرف دیگر چنان‌چه بیقراری و بی‌تابی از بین نرفته و ادامه یابد ، بایستی فوراً روش دیگری به کار برد، چنان چه بیقراری بیشتر با حرکت دادن دستها باشد، تلقین حرکت دستها غالباً بسیار رضایت‌بخش است، چون تلقین کشیده شدن انگشتان دست می‌تواند طوری با تلقینات حرکتی متحد و همگام جلو برود که دفاع‌های بیمار علیه خود او به کار افتد.
انواع مختلف بیقراری
دفاع از طریق سرفه کردن، بیقراری ممکن است به صورت‌های مختلفی جلوه کند.
ممکن است دفاع به صورت سرفه کردن ظاهرشود. در حالتی که بیمار هیچ‌گونه علایمی از بیماری‌های گلو و تنفس ندارد، ناگهان در گلویش خارش و سوزش احساس می‌گردد. درست در همان لحظه‌ای که تلقینات شروع به گذاشتن اثر می‌کنند. تمام جریان در اثر سوزش و ناراحتی ناشی از سرفه متوقف شده و از تعهدیدی که نسبت به «خودآگاهی» به عمل می‌آید دفاع می‌گردد.
دفاع به شکل صاف کردن سینه و تنفس صدادار
در حالات و موارد دیگر جوش و شور سرفه پیش نمی‌آید اما بیمار لاینقطع و پشت سر هم سینه‌اش را صاف می‌کند یا به طور عمیق و صدادار تنفس می کند.
دفاع به شکل لرزش
برخی دیگر از بیماران در ابتدا خوب، رلکس و شل می‌شوند و ظاهراً هیپوتیزم می‌شوند لیکن در اثر یک حمله ناگهانی لرزش بدن، کامل بیدار می‌شوند. باید توجه داشت که این لرزش بدن مربوط به درجه حرارت اتاق نیست و ممکن است در محیطی که حرارتش از حد عادی هم بیشتر باشد رخ دهد. چنان‌چه لرزیدن شدید باشد با اضافه کردن حرارت اتاق یا تعداد پتوها از بین نمی‌رود زیرا این لرزش بدن بیشتر به علت ترس است تا سرمای محیط. این لرزش می‌تواند یک دفاع موثری علیه تلقینات شل و رلکس بودن برای هیپنوتیزم باشد و اگر این‌گونه دفاع و لرزش شدت پیدا کند، بهترین روش تغییر دادن و از بین بردن دفاع، فن تلقین حرکت و جنبش غیرارادی دستها می‌باشد.
۲- دفاع به شکل حرف زدن
گاهی اوقات «بیقراری» از حرف زدن مشهود میشود، این یک دفاع کاملاً سطحی است. درست در همان لحظه‌ای که «سوژه» احساس می‌کند که تحت تأثیر هیپنوتیزم قرار گرفته شروع به حرف زدن کرده، تفسیر و تعبیری می‌کند، پرسش‌هایی می‌نماید و یا شروع به حرف زدن درباره مطالب نامربوط می‌نماید در نتیجه کاملاً از تحت تأثیر هیپنوتیز خارج شده و بیدار می‌شودو تلقینات بدو تاثر گشته و تهدیدات علیه «خودآگاهی» دفع میشود. این نوع سازوکار دفاعی اکثر اوقات کاملاً سطحی و ضعیف است زیرا به محض این‌که هیپنوتیزور به سوژه می‌گوید چند دقیقه ساکت باشد و حرف نزند، دفاع از بین می‌رود، با وجود این بیماران غالباً با تفسیر و تعبیری خاص در یک لحظه کاملاً حساس خود را از خواب بیدار کرده و سپس عذرخواهی زیادی می‌کنند که چنین نظری نداشته‌اند. این موضوع این حقیقت را ثابت می‌کند که هیپنوتیزم شوندگان از چبود عمدی رفتار خودشان آگاه نیستند این قبیل دفاع‌ها هنگامی که به سوژه تلقین میشود که شل و رلکس باشد بیشتر دیده میشود. برای خنثی کردن این نوع دفاع بهترین روش همان تلقین حرکت و بالا آمدن غیرارادی دستها می‌باشد.
۳- دفاع به صورت منفی کاری
تلقینات روی سوژه منفی کار نتیجه عکس دارد.
در این نوع دفاع سوژه با انجام دادن کارهایی مخالف آنچه به وی تلقین میشود با هیپنوز مقابله می‌نماید. به این وسیله او مطمئن است که هیپنوتیزم نشده و در نتیجه کنترل خود را از دست نمی‌دهد. چنان‌چه تلقین سنگینی پاها داده شود سوژه کمی پاهایش را تکان می‌دهد یا آنها را قدری بلند می‌کند. اگر تلقین سنگینی پلک‌های چشم داده شود، دو چشم‌هایش را کاملاً باز می‌نماید، اینها حرکاتیست که با این وسیله بیمار از خود بروز می‌دهد، تا نشان دهد که هنوز هم کنترل کامل خود را حفظ کرده است.
این طور که به نظر می‌رسد این دفاع‌ها برای مبارزه طلبی عمدی با پزشک معالج صورت نمی‌گیرند.گاهی اوقات دیده میشود که پاهای بیمار در پتو هم تکان می‌خورند و بیمار کاملاً تصور می‌کند که حرکت جزیی پاهایش دیده نمی‌شود گر چه چنین حرکاتی به طور آشکار عمدی هستد، معذالک شکی نیست که بیمار کاملاً هشیار و آگاه نیست که نتیجه و اثر این حرکات برای جلوگیری از شروع خواب هیپنوز می‌باشد. این واکنش و عکس‌العمل آنقدر متناقض است که پزشکان معالج بی‌تجربه‌ای که نمی‌توانند تشخیص دهند که این حرکات به طور ناخودآگاه انجام میشود بیماران خود را متهم به عدم کوشش و همکاری می‌نمایند. پاره‌ای از این بیماران واقعاً به سختی کوشش می‌کنند که هیچ حرکتی نکنند و با پزشک کاملاً همکاری نمایند، اما هر چه بیشتر سعی و دقت می‌کنند به شدت به هیجانشان افزوده میشود و بیشتر از پیش دفاع ناخودآگاهشان شدیدتر میشود.
بنابراین اگر برای حرکت و جنبش غیرارادی دستها به بیمار تلقین شود که دست‌های شما سبک هستند، مشاهده خواهد شد که بیمار منفی‌کار، دستش را بعکس به شدت به طرف تخت فشار می‌دهد. دکتر مایرز می‌گوید: «خانم بیماری پس از دادن تلقینات سبکی دست‌هایش می‌گفت که دست هایش سنگین‌تر به نظر می‌رسند» بعضی اوقات بیماران، منفی‌کاری را توأم با دفاع‌های خود انجام می‌دهند، مثلاً بیمار منفی‌کاری که با لرزیدن از خود دفاع می‌کند، تصور می‌کند که دفاع او به وسیله تلقینات «گرمی» مورد تهدید واقع شده و در نتیجه لرزیدنش افزایش می‌یابد و احساس سردی می‌کند.
۴- دفاع به صورت تظاهر
گاهی اوقات سوژه چنین وانمود می‌کند که تلقین‌پذیر است و در ظاهر چنین نشان می‌دهد که خواب است در حالی که امکان دارد متوسل به یک نوع دفاع شده باشد که در این صورت این جالب‌ترین نوع دفاع است. بیمار سعی می‌کند به طور ظاهری با اجرای تمام تلقینات از خواب هیپنوتیزم(سایت هیپنوتیسم دات آی آر) اجتناب ورزد. او احساس می‌کند که اگر آگاهانه از تمام تلقینات پیروی کند، واقعاً کنترل خود را حفظ می‌نماید. سوژه با میل به اراده خود یعنی با «خودآگاهی» عمل می‌نماید و «ناخودآگاه» خود را مطیع و تسلیم هیپنوز نمی‌نماید. او آبروی خود را حفظ کرده و در تراز آن احساس می‌کند که پزشک معالج را هم که با او دارای رابطه حسنه بوده و نمی‌خواهد توهینی به او شده باشد رنجیده خاطر نکرده است. در حقیقت بیمار از درون احساس راضی نگه داشتن پزشک را دارد، چون عملاً تمام تلقینات را به محض این که داده می‌شوند اجرا می‌نماید. در نتیجه در تمام مدت ترس و تهدید «خودآگاهی» از این که منترل و اراده خود را از دست بدهد یعنی به عهده «ناخودآگاهی» بسپارد رفع میشود، زیرا تلقینات با نظارت و اراده «خودآگاهی» انجام می‌شوند.
ادامه دارد…
******************************
با عضو شدن در کانال تلگرام ما هر روز از مطالب علوم عرفانی و ادعیه اذکار و همچنین از مطالب روز روانشناسی هیپنوتیزم و یوگا و موفقیت در گوشی خود در اختیار داشته باشید و در گوشی خود مطالعه کنید.
برای عضویت وارد لینک زیر شوید
http://telegram.me/inapplyoriginal
بعد از کلیک پنجره ای باز میشود و روی دکمه ok کلیک کنید و سپس وارد کانال ما میشوید در این صفحه در پایین صفحه روی دکمه join کلیک کنید تا برای همیشه عضو کانال ما شوید.
